“ ਗਹਿਣੇ ਵੇਖ ਕੇ ਕਹਿਤਾ ਕਿ ਮੈਂ ਸੌਖੀ ਵਸਦੀ ਆਂ”

ਮੈਡਲ ਵੇਖਕੇ ਤਾਂ ਹਰ ਕੋਈ ਕਹਿੰਦੇ ਇਹ ਜੁਆਨ ਤਾਂ ਬੜਾ ਸੌਖਾ ਵਸਦੈ, ਪਰ ਜਿਹੜੇ ਹਾਲਾਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਦੀ ਲੰਘਿਆ ਹੈ, ਓਹ ਸੁਣਕੇ ਤਾਂ ਹਰ ਸੁਣਨ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਕਹਿਣਾ ਪਵੇਗਾ “ ਵਾਹ ਓਏ ਜੁਆਨਾ “ ਸਦਕੇ ਜਾਈਏ ਤੇਰੀ ਮਿਹਨਤ ਦੇ । ਖੇਤੋਂ ਘਰ ਦੋ ਕਿੱਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ, ਪੱਕੀ ਸੜਕ ਤੇ ਚੜ੍ਹਨ ਲਈ ਅੱਧਾ ਰਾਹ ਰੇਤਲਾ , ਸਈਕਲ ਚਲਾਉਣਾ ਵੀ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੁੰਦਾ ਸੀ । ਪਸੂਆਂ ਵਾਸਤੇ ਹਰੇ ਦੀ ਭਰੀ ਚੁੱਕ ਕੇ ਸਾਈਕਲ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਵੇਲੇ ਕਈ ਵਾਰ ਖਾਲ਼ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗਿਆ । ਉੱਪਰ ਭਰੀ ਹੁੰਦੀ ਤੇ ਹੇਠਾਂ ਆਪ, ਨੇੜੇ ਤੇੜੇ ਕੋਈ ਭਰੀ ਹੇਠੋਂ ਕੱਢਣ ਵਾਲਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹੁੰਦਾ । ਜਦੋਂ ਜਹਿਦ ਕਰਕੇ ਦੁਬਾਰਾ ਹਰੇ ਦੀ ਭਰੀ ਚੁੱਕਣੀ ਤੇ ਸਾਈਕਲ ਤੇ ਲੱਦਕੇ ਘਰ ਲੈ ਆਉਣੀ ।

ਨੌਂਵੀਂ ਤੇ ਦਸਵੀ ਵਿੱਚ ਇਹਨੇ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ, ਇਹ ਸੋਚਕੇ ਕਿ ਵਿੱਦਿਆ ਦਾ ਗਹਿਣਾ ਪਹਿਨਕੇ ਬੇੜੀ ਬੰਨੇ ਲੱਗ ਸਕਦੀ ਐ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਰੇਤਲੇ ਰਾਹਾਂ ਵਿੱਚ ਰੁਲ਼ਨਾ ਪਵੇਗਾ । ਸਕੂਲ ਪੜ੍ਹਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਨੂੰ ਹੀ ਖੇਡਾਂ ਦੀ ਚੇਟਕ ਲਗਦੀ ਐ, ਪਰ ਸੁਖਮੀਤ ਖੇਡਾਂ ਤੋਂ ਕੋਹਾਂ ਦੂਰ ਰਿਹਾ । ਘਰੇਲੂ ਹਾਲਾਤਾਂ ਨੂੰ ਹਰ ਵੇਲੇ ਦਿਲ ਤੇ ਲਾ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਖੇਡਾਂ ਖੇਡਣੀਆਂ ਕਿੱਥੇ ਯਾਦ ਆਉਂਦੀਆਂ ਸੀ । ਓਧਰ ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦਾ ਖਰਚ ਤੇ ਇੱਧਰ ਘਰ ਦੀ ਉਲ਼ਝੀ ਹੋਈ ਕਬੀਲਦਾਰੀ, ਜਦੋਂ ਸਹੀ ਸਮੇ ਤੇ ਫ਼ੀਸ ਨਾਂ ਭਰੀ ਜਾਣੀ ਤਾਂ ਜਮਾਤੀਆਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਨੀਵਾਂ ਸਮਝਣਾ । ਅਜਿਹੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਰੱਬ ਨੂੰ ਵੀ ਮਿਹਣੇ ਮਾਰਦਾ ਕਿ ਰੱਬਾ ਜਨਮ ਦੇਣਾ ਹੀ ਸੀ ਤਾਂ ਚੰਗੇ ਘਰ ਤਾਂ ਦੇ ਦਿੰਦਾ । ਘਰ ਦੀ ਗਰੀਬੀ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਨਿਮਰਤਾ ਦਾ ਪਾਠ ਜ਼ਰੂਰ ਪੜਾਉਂਦੀ ਐ । ਨਿਮਰ ਸੁਭਾਅ ਦਾ ਮਾਲਕ ਸੁਖਮੀਤ ਹਰ ਇਕ ਗੁਆਂਢੀ ਨਾਲ ਕੰਮ ਧੰਦੇ ਵਿੱਚ ਹੱਥ ਵਟਾਉਂਦਾ , ਕਿਸੇ ਨੇ ਕੋਈ ਵੀ ਕੰਮ ਕਹਿ ਦਿੱਤਾ ਤਾਂ ਹੱਸ ਕੇ ਕਰਨਾ । ਬਚਪਨ ਦੇ ਇਹੀ ਗੁਣ ਕਾਮਯਾਬ ਜੀਵਨ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਹੁੰਦੇ ਨੇ । ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਨੇ ਕਮਰਸ ਨਾਲ ਬਾਰ੍ਹਵੀਂ ਪਾਸ ਕਰ ਲਈ ਤੇ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਹੋ ਗਿਆ । ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਭਰਤੀ ਤੇ ਗਿਆ ਤੇ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋ ਕੇ ਆਇਆ ।ਹੁਣ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਕੁੱਝ ਕੁ ਚੰਗੇ ਦਿਨ ਨੇੜੇ ਲੱਗਦੇ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਲੱਗ ਪਏ । ਸੁਖਮੀਤ ਓਦੋਂ ਦਸਵੀ ਵਿੱਚ ਸੀ ਜਦੋਂ ਵੱਡਾ ਭਾਈ ਮਨਦੀਪ ਫੌਜ ਦੀ ਵਰਦੀ ਪਹਿਨਕੇ ਘਰ ਗੇੜੀ ਮਾਰ ਗਿਆ । ਸੀਮਿਤ ਸਾਧਨਾਂ ਵਾਲੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੇ ਪੁੱਤ ਹੀ ਫ਼ੌਜੀ ਬਣਦੇ ਨੇ , ਸਰਦਾ ਪੁੱਜਦਾ ਕੌਣ ਮੂੰਹ ਕਰਦੈ ਵਰ੍ਹਦੀਆਂ ਗੋਲ਼ੀਆਂ ਵੱਲ ।

ਹੁਣ ਮਾਪਿਆਂ ਕੋਲ ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਦੀ ਤਨਖ਼ਾਹ ਦੇ ਵੀ ਚਾਰ ਪੈਸੇ ਆਉਣ ਲੱਗ ਪਏ ਤੇ ਬਾਪੂ ਦੇ ਬਿਮਾਰ ਰਹਿਣ ਕਾਰਨ ਖੇਤੀ ਵੀ ਠੇਕੇ ਤੇ ਦੇ ਦਿੱਤੀ । ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਦੀ ਖਾਹਿਸ਼ ਸੀ ਕਿ ਛੋਟਾ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਾਲੇ ਪਾਸਿਓਂ ਪਿੱਛੇ ਨਾਂ ਰਹਿ ਜਾਵੇ । ਘਰੋ ਮਿਲਦੀ ਹੱਲਾਸ਼ੇਰ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਸ਼ੇਰ ਬਣਾ ਦਿੰਦੀ ਐ । ਜਦੋਂ ਕਦੀ ਪਿੰਡ ਦੇ ਮੁੰਡਿਆਂ ਨੂੰ ਕਬੱਡੀ ਖੇਡਦਿਆਂ ਵੇਖਦਾ ਤਾਂ ਦਿਲ ਕਰਦਾ ਮੈ ਵੀ ਖੇਡਾਂ । ਤੇ ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਓਦੋਂ ਜਦੋਂ ਗੁਆਂਢੀ ਪਿੰਡ ਫਫੜੇ ਭਾਈਕੇ ਦੇ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਤੇ ਪਿੰਡ ਦੀ ਟੀਮ ਨਕਦ ਇਨਾਮ ਦੀ ਜੇਤੂ ਬਣਦੀ । ਜਦੋਂ ਪਿੰਡ ਦੇ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਦਾ ਨਾਮ ਕੁਮੈਟੇਟਰ ਬੋਲਦੇ, ਕਿ ਚੱਲਿਐ ਫਰਵਾਹੀਂ ਦੇ ਰੇਡਰ ਮ੍ਹੇਸ਼ੀ ਕਬੱਡੀ ਪਾਉਣ, ਤਾਂ ਦਿਲ ਇਹਦਾ ਵੀ ਕਰਦਾ ਕਿ ਕੋਈ ਮੇਰਾ ਨਾਂ ਵੀ ਇਵੇਂ ਬੋਲੇ । ਪਰ ਘਰੇਲੂ ਹਲਾਤਾਂ ਕਰਕੇ ਮਨ ਦੀਆਂ ਮਨ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਗਈਆਂ ।

ਕੀਤੀ ਮਿਹਨਤ ਰੰਗ ਲਿਆਈ ਤੇ ਦਸਵੀ ਇਹ ਚੰਗੇ ਨੰਬਰਾ ਵਿੱਚ ਪਾਸ ਕਰ ਗਿਆ । ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਦੀ ਸਲਾਹ ਨਾਲ ਕਮਰਸ ਵਾਲੇ ਸਬਜੈਕਟ ਚੁਣ ਕੇ ਮਾਨਸਾ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲੈ ਲਿਆ । ਪਿੰਡ ਵਿੱਚੋਂ ਦੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਬੱਸ ਲੰਘਦੀ ਸੀ, ਪਾਸ ਸਹੂਲਤ ਤਾਂ ਸਰਕਾਰੀ ਰੂਟਾਂ ਤੇ ਹੀ ਮਿਲਦੀ ਐ । ਇਹਨੇ ਸਾਈਕਲ ਤੇ ਫਫੜੇ ਆ ਕੇ ਮਾਨਸਾ ਨੂੰ ਬੱਸ ਫੜਨੀ । ਕਈ ਵਾਰ ਘਰ ਸਾਈਕਲ ਵੀ ਨਾਂ ਹੋਣਾ ਤਾਂ ਫਫੜੇ ਤੱਕ ਤੁਰਕੇ ਜਾ ਭੱਜਕੇ ਵਾਟਾਂ ਨਬੇੜ ਲੈਣੀਆਂ । ਬੱਸ ਅੱਡੇ ਤੋਂ ਮਾਨਸਾ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ਦਾ ਫ਼ਾਸਲਾ ਵੀ ਕਾਫ਼ੀ ਐ, ਇਸ ਸਫਰ ਦਾ ਆਉਣ ਜਾਣ ਭੱਜਕੇ ਹੀ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ । ਬਾਰ੍ਹਵੀਂ ਜਮਾਤ ਕਮਰਸ ਵਿਸ਼ੇ ਨਾਲ ਚੰਗੇ ਨੰਬਰਾ ਵਿੱਚ ਪਾਸ ਕਰ ਗਿਆ ਤੇ ਬੀਕਾਮ ਕਰਨ ਲਈ ਨਹਿਰੂ ਕਾਲਜ ਮਾਨਸਾ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰ ਲਈ । ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਵੱਲੋਂ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਧਰਵਾਸੇ ਨਾਲ ਹੁਣ ਉੱਡਿਆ ਫਿਰਦਾ ਹਵਾ ਨਾਲ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦਾ , ਜਦੋਂ ਕਦੀ ਮਨਦੀਪ ਨੇ ਛੁੱਟੀ ਆਉਣਾ ਤਾਂ ਇਹਨੇ ਓਹਦੀ ਫ਼ੌਜੀ ਵਰਦੀ ਪਾ ਕੇ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਮੂਹਰੇ ਖੜ੍ਹਕੇ ਵੇਖਣਾ । ਬੱਸ ਮਨ ਵਿੱਚ ਇਹੀ ਧਾਰਨਾ ਧਾਰ ਲਈ ਕਿ ਇੱਕ ਦਿਨ ਫ਼ੌਜੀ ਵਰਦੀ ਪਾ ਕੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨੀ ਹੈ ।

ਇਹਦੇ ਮਾਨਸਾ ਕਾਲਜ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਜੋਟੀਦਾਰ ਮੱਧ ਵਰਗੀ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੇ ਹੀ ਸਨ । ਸਾਰੀ ਜੁੰਡਲ਼ੀ ਦਾ ਧਿਆਨ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵੱਲ ਹੀ ਸੀ । ਸਾਰੇ ਇਹੀ ਸੋਚਦੇ ਸੀ ਕਿ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਧੋਖਾ ਨਹੀਂ ਦੇਣਾ, ਇਹੀ ਸੋਚ ਨਾਲ ਨਸ਼ੇ ਪੱਤੇ ਤੋਂ ਅਤੇ ਫੁਕਰਪੁਣੇ ਤੋਂ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਦੂਰ ਰਿਹਾ । ਬੀ ਕਾਮ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸਾਲ 2013 ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਨ ਵੇਲੇ ਬਠਿੰਡੇ ਫੌਜ ਦੀ ਭਰਤੀ ਆ ਗਈ । ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਕਰਕੇ ਬਠਿੰਡੇ ਚਲਾ ਗਿਆ ਭਰਤੀ ਹੋਣ । ਚਾਰ ਸੌ ਮੀਟਰ ਟ੍ਰੈਕ ਦੇ ਚਾਰ ਚੱਕਰ ਲਾਉਣੇ ਸੀ । ਤਿਆਰੀ ਪੂਰੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਤੇ ਤਿੰਨ ਚੱਕਰ ਲਾਉਂਦੇ ਦਾ ਇੰਜਣ ਧੂੰਆਂ ਮਾਰਕੇ ਬੰਦ ਹੋ ਗਿਆ ਤੇ ਚੌਥਾ ਵਿੱਚੇ ਹੀ ਰਹਿ ਗਿਆ । ਹਾਰੇ ਜੁਆਰੀਏ ਵਾਂਗੂੰ ਬੁਸਿਆ ਜਾ ਮੂੰਹ ਲੈ ਕੇ ਘਰ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਆ ਗਿਆ ।

ਪਿੰਡ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਤੇ ਮਾਤਾ ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਨੇ ਹੌਂਸਲਾ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਕਿਹਾ ਕੋਈ ਗੱਲ ਨੀਂ ਅਗਲੀ ਵਾਰੀ ਸਹੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਦੱਬਕੇ । ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਕਬੱਡੀ ਵਾਲ਼ੇ ਮੁੰਡਿਆ ਨਾਲ ਰਲ ਕੇ ਸਵੇਰੇ ਸ਼ਾਮ ਦੀ ਮਿਹਨਤ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ । ਕਾਲਜ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਤੇ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਵਾਪਸੀ ਤੇ ਭੱਜਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ । ਪਹਿਲੀ ਭਰਤੀ ਵੇਲੇ ਮਿਲੀ ਅਸਫਲਤਾ ਨੇ ਇਹ ਦੱਸ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਤੂੰ ਕਿੰਨੇ ਕੁ ਪਾਣੀ ‘ਚ ਹੈਂ । ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਸਾਕਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਰਾਤਾਂ ਦੀਆਂ ਨੀਂਦਾਂ ਵੀ ਭੁਲਾਉਣੀਆਂ ਪੈਂਦੀਆਂ ਨੇ । ਵੀਹ ਕੁ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਦੂਸਰੀ ਭਰਤੀ ਆ ਗਈ , ਸਾਥੀਆਂ ਨਾਲ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਚਲਾ ਗਿਆ ਭਰਤੀ ਹੋਣ । ਗੱਲ ਓਥੇ ਵੀ ਓਹੀ ਹੋਈ, ਚੱਕਰ ਤਾ ਚਾਰੇ ਪੂਰੇ ਕਰ ਲਏ ਪਰ ਸਮਾਂ ਸਹੀ ਨਾ ਦੇ ਸਕਿਆ । ਹੁਣ ਤਾਂ ਵਾਪਸੀ ਵੇਲੇ ਨਿਮੋਝੂਣਾ ਹੋ ਕੇ ਤੁਰਿਆ ਆਉਦਾ ਸੀ ਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਲਾਹਣਤਾਂ ਵੀ ਪਾ ਰਿਹਾ ਸੀ । ਲਗਦਾ ਸੀ ਕਿ ਮੈ ਘਰਦਿਆਂ ਦੀ ਮਿਹਨਤ ਦਾ ਮੁੱਲ ਨਹੀ ਮੋੜ ਰਿਹਾ ਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨਾਲ ਇਨਸਾਫ ਨਹੀ ਕਰ ਰਿਹਾ । ਚੁੱਪ ਚੁੱਪ ਰਹਿੰਦੇ ਨੂੰ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦੇ ਆਸਰੇ ਦੀ ਵੀ ਲੋੜ ਵੀ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ । ਫਰਿਆਦੀ ਹੋਇਆ ਇਹੀ ਕਹਿੰਦਾ ਸੀ..

” ਮੈ ਚੁੱਪ ਚੁੱਪ ਮੈ ਗੁੰਮਸੁੰਮ, ਗੁੰਮਸੁੰਮ ਸੋਚ ਦੇ ਕਾਗਜ ਬੱਗੇ

ਰੰਗ ਤਮਾਸ਼ੇ ਫਿੱਕੇ ਸਾਰੇ, ਤੇਰੀ ਸੋਚ ਦੇ ਅੱਗੇ “।

ਕਿਸੇ ਕਬੱਡੀ ਵਾਲੇ ਮਿੱਤਰ ਨੇ ਮਿਹਣਾ ਵੀ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਖੇਡਾਂ ਖੇਡਣਾ ਤੇਰੇ ਵੱਸ ਦਾ ਰੋਗ ਨਹੀਂ । ਭਰੇ ਮਨ ਨਾਲ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚੋ ਵਾਪਸ ਆਉਂਦਾ ਉਸ ਦੋਸਤ ਨੂੰ ਇਹ ਇਸ਼ਾਰਾ ਜਰੂਰ ਕਰ ਆਇਆ, ਜਿਵੇ ਗੁਰਜੰਟ ਚਹਿਲ ਕਹਿੰਦਾ ਹੁੰਦੈ…

” ਇੱਕੀ ਨੂੰ ਕੱਤੀ ਪਾਵਾਂਗੇ ਕਦੇ ਸਾਡੀ ਵਾਰੀ ਆ ਲੈਣਦੇ

ਬਿਨ ਬੱਦਲੋਂ ਮੀਂਹ ਵਰਸਾਵਾਂਗੇ ਕਦੇ ਸਾਡੀ ਵਾਰੀ ਆ ਲੈਣਦੇ

ਕੀ ਹੋਇਆ ਆਈ ਪੱਤਝੜ ਹੈ ਤੇ ਰਾਤ ਹਨੇਰੀ ਛਾਈ ਹੈ

ਚਾਨਣ ਦੇ ਫੁੱਲ ਖਿਲਾਵਾਂਗੇ ਕਦੀ ਸਾਡੀ ਵਾਰੀ ਆ ਲੈਣਦੇ ” ।